Echografie

Echografie (schrijven met teruggekaatst geluid), ook wel echoscopie (zichtbaar maken van teruggekaatst geluid) genoemd, is een techniek die gebruik maakt van geluidsgolven die het lichaam worden ingezonden en terugkaatsen op grensvlakken tussen zachte en hardere delen in het lichaam. Daardoor ontstaat er een vast te leggen beeld. Ook buiten de geneeskunde kent deze werkwijze vele toepassingen, bijvoorbeeld bij het opsporen van scholen vis in zee.

Met de echo kunnen organen - zoals bijvoorbeeld het hart - en weefsels in beeld worden gebracht. Zo kan men ook zicht krijgen op eventuele afwijkingen. Meest bekend is de echografische afbeelding van nog ongeboren kinderen, waaronder de pret-echo voor zwangeren. (Bron: ZB - Planbureau)

Formele omschrijving

Beeldvormend onderzoek waarbij wordt gebruikgemaakt van teruggekaatste ultrasone trillingen. De terugkaatsing wordt beïnvloed door dichtheid van de tussenliggende materie. Deze methode (vergelijkbaar met radarpeiling) toont structuren met een omvang van enkele millimeters onder voorwaarde dat de weefsels ultrageluid anders reflecteren of absorberen. Afgrenzing van verschillende weefsels of organen is alleen mogelijk als er een overgang in akoestische impedantie tussen bestaat of als de dichtheid of aard van verstrooiende structuren in de weefsels verschilt. Op overgangen met grote verschillen in akoestische impedantie, zoals bij bot of bij lucht in longen of darmen, worden geluidsgolven echter vrijwel volledig gereflecteerd, waardoor de achterliggende structuren niet zichtbaar kunnen worden gemaakt.

Echografie heeft dus haar eigen indicaties, hoewel er een zekere overlapping is met andere beeldvormende technieken. Belangrijkste voordelen zijn de gemakkelijke en snelle toepasbaarheid, het ontbreken van ioniserende straling of andere nadelige effecten en de lage kosten bij een betrekkelijk hoge diagnostische opbrengst. De structuren kunnen zonder superpositie in alle gewenste vlakken worden afgebeeld, waardoor een goed ruimtelijk inzicht kan worden verkregen.

Onderzoekskwaliteit wordt echter sterk beïnvloed door deskundigheid en ervaring van de onderzoeker, die diagnose stelt tijdens onderzoek en dus niet later, op gefotografeerde monitorbeelden. Een ander bezwaar is dat lang niet alle gebieden (bot, lucht) in het lichaam goed kunnen worden bereikt en dat vet een verstrooiing van de geluidsbundel veroorzaakt, waardoor bij obese patiënten de beeldkwaliteit vaak suboptimaal (ondermaats) is. Voorbeeld van toepassing is visualiseren en cytologische punctie uit subpleuraal gelegen tumoren en supraclaviculaire lymfeklieren. (Pinkhof Geneeskundig woordenboek (Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012))

Schema: Sociale kaart, Context: Onderzoek naar kanker
Overkoepelend: Medisch onderzoek

Referenties

• Pinkhof Geneeskundig woordenboek, Red. Jannes van Everdingen, Arnoud van den Eerenbeemt, 2012.
• ZB - Planbureau, ZB - Planbureau en Bibliotheek van Zeeland, 2016.